100 km dei Forti
- Details
- Hits: 2114
juli 2003.
109 km, 2635 hm, 92% off-road
Trentino, een autonome provincie in de Dolomieten in Noord-Italië, maakte tot 1918 nog deel uit van Oostenrijk-Hongarije. In deze regio werd tijdens WO1 vier jaar lang een wrede oorlog uitgevochten langs een front dat over de kammen van de zuidelijke uitlopers van de Alpen liep, meer dan 400 km lang. Er werden tientallen forten gebouwd op strategische rotspunten, en een honderden kilometers lang netwerk van loopgraven en paden om die te bevoorraden. Bij het einde van de oorlog moest Oostenrijk Zuid-Tirol en Trentino afstaan aan Italië. Vandaar dat men in deze streek naast het Italiaans nog steeds vlot Duits spreekt. Vergane forten, tunnels en galerijen blijven als stille littekens getuigen van deze bloedige oorlog.
Bij het aanleggen van de vele kilometers mountainbike paden in Trentino maakte men dankbaar gebruik van de bestaande militaire paden en dit historisch patrimonium. Zo zijn er de ‘Sentiero della Pace’ – het Pad van de Vrede – dat over de volledige lengte van de vroegere frontlinie loopt, en toegankelijk is voor wandelaars en mountainbikers, en de 100 km dei Forti. Deze laatste is een route die uitsluitend voor mountainbikers ingericht werd, en in het oude frontgebied ten zuiden van het Caldonazzo- en Levico-meer, tussen Folgaria, Lavarone en Luserna drie lussen maakt, die samen een goede 100 km in beslag nemen. De tocht is bewegwijzerd, en er is ook een kaartje beschikbaar waarop het parcours aangegeven staat.(klik op de afbeelding links voor een grotere kaart). De bewegwijzering is echter aan een update toe, want verschillende van de slechts 20 cm hoge paaltjes zijn nog nauwelijks zichtbaar in de vegetatie.
Eerste lus: Percorso Altopiano di Luserna
|
|
Voor deze eerste rit vertrok ik vanop de camping aan het Levico meer (rechts), dat vlak naast het Caldonazzo meer (links) ligt. De kaart toonde een stukje van zo’n 8 km om op het parcours van de 100 km dei Forti te komen, een makkie dacht ik. Maar het ging wel om een klim van evenveel kilometer vanuit het dal (450m) naar Monterevero (1290m), die mij een uur hard labeur kostte. |
| Aan Monterovero verloor ik flink wat tijd om het parcours van de 100 km dei Forti te vinden: ik wist namelijk niet hoe de bewegwijzering eruit zag, en dat stond niet aangegeven op het kaartje van de tocht, dat in de meeste toerismekantoren in de streek gratis te verkrijgen is. Maar éénmaal ik de kleine paaltjes met het embleem van de tocht ontdekt had ging het vlugger. Meteen werd ik off-road de bossen ingestuurd: En het pad blééf maar klimmen, tot aan de Passo di Vezzena (1400m). |
|
|
|
Ondertussen had ik wel al een ommetje gemaakt naar de ruïne van het fort van Bossa Verle. Het parcours dat ik volgde liep blijkbaar voor grote delen samen met het Pad van de Vrede én de Fortezza Bike Tour. |
| Het Oostenrijks-Italiaans militair kerkhofje met naamloze kruisjes was de tweede getuige van de voorbije oorlog, in dit overigens prachtige berglandschap. Wegens het herhaaldelijk zoeken naar de bewegwijzering en enkele keren verkeerd rijden (GPS op de fiets bestond toen nog niet), kon ik niet het volledige traject rijden dat ik voor die dag gepland had. In de hitte van de middag kwam ik terug op de camping met iets meer dan 50 km in de benen. Pech van de dag: klein tandwiel vooraan versleten, waardoor ik die niet meer kon gebruiken. Alles moest dus op het middentandwiel gebeuren, en dat was vaak hard ‘stoempen’. In Levico vond ik later een fietsboer die de herstelling kon uitvoeren. |
|
Tweede lus: Percorso Altopiano di Lavarone
|
|
Om op dit circuit te komen moest ik weer de obligate klim van het Levico meer naar Monterovero afleggen. Maar nu leek de klim minder zwaar: wellicht omdat ik wist wat er kwam. Boven gekomen hoefde ik niet meer te zoeken naar het traject, ik wist precies waar ik moest zijn. Even voorbij Monterovere dook het pad de bossen in. |
| Het viel al gauw op: het ging er vandaag veel technischer aan toe. Niet zelden liep het pad over erg ruwe singletracks, en was het laveren tussen grote stenen. Het was nog vroeg op de morgen en in de schaduw van de bossen nog behoorlijk fris. Het is moeilijk voor te stellen dat in deze vredige, stille bossen zo’n bloedige oorlog heeft gewoed, en dat over de paden waar ik nu over fietste, eerlang soldaten marcheerden. |
|
 |
Een beetje verrassend kwam ik plots vanuit het bos vlak voor het 'fort ‘Belvedere' (in het Duits: 'werk Geschwendt’). Dit is één van de weinige intact gebleven forten, en er is een museum over de oorlog in ondergebracht. Beslist de moeite waard om te bezoeken, en dat hebben we enkele dagen later ook gedaan. Mij interesseerde op dat moment vooral het terrasje met een prachtig uitzicht over het dal, waar ik op m’n gemak een reep en een banaan verorberde. Het was tenslotte toch vakantie…Vanaf daar reed ik weer in de volle zon, maar nog steeds waren de paden erg ruw. |
|
In het dorpje Carbonare was het even opletten geblazen om niet op het circuit van Folgaria te komen, maar dat viel best mee: in Levico had ik een Kompass kaart gevonden (1/25.000) waarop de 100 km dei Forti perfect staat gemarkeerd, heel wat beter dan het weinig gedetailleerde kaartje van de route zelf. |
|
 |
Even na Carbonare, wanneer ik op een kruispunt toch even stond te twijfelen over het juiste pad, werd ik ingehaald door twee Italiaanse bikers: vriend en vriendin. De man kende slechts een heel klein beetje Engels, maar wees een pad aan en maakte duidelijk: ‘No signal, right way’. Ik begreep uit zijn traag uitgesproken Italiaans dat hij de route kende en mij uitnodigde om met hen samen te fietsen. Nou, dat hoefde ie geen twee keer te vragen. Deze gids was zeer welkom, want het traject slingerde zich weer door de bossen, waarbij de juiste richting vaak onduidelijk was. Tegelijk bleek ook waarom dit circuit het kortste van de drie is: het technisch niveau lag hoog, zowel in de hellingen als in de afdalingen. Daardoor was het toch al ruim na de middag toen we in Monterovero aankwamen, waar ik afscheid nam van de vriendelijke Italiaanse bikers, en de afdaling naar Levico aanvatte. Het was een mooie rit geweest. |
Derde lus: Percorso Altopiano di Folgaria
| Voor deze derde en langste lus maakte ik de verplaatsing van de camping naar het traject met de auto, langs de vele kronkele wegen op de hoogvlakte. Om 8 uur stond ik al op de parking van de Passo del Sommo (1340m). Starten vanop deze Passo maakte mij een beetje ongerust: dat zou wellicht op het einde van de rit een fikse klim worden om hier terug te komen. |
|
 |
Wat bleek: het traject begon al meteen met een klim van 6 km via een grindweg (ex militaire weg) door de bossen naar de Passo Coe (1600m, wordt in de Giro ook langs de weg beklommen). De lange klimmen staan hier netjes aangegeven op een bord met de gegevens omtrent hoogtemeters, stijgingspercentage e.d. erbij! Ondertussen was ik al gepasseerd aan de ruïne van het Fort Sommo Alto. Daarna kwam een langzame, vele kilometers lange afdaling naar en door een dal van een adembenemende pracht. |
| Tijdens dit stuk ben ik herhaaldelijk gestopt om te genieten van het landschap en om foto’s te nemen. Eventjes moest ik wachten voor een koewachter die met z’n kudde (en het bijhorende geklingel van de koebellen) het pad overstak, maar ik vond het een prachtzicht. |
|
|
|
Verschillende keren moest ik ook over afsluitingen klauteren, maar dat maakte de tocht juist nog avontuurlijker. Op de plaats waar het traject een bocht maakte om terug te keren richting Folgaria, liep het pad langs indrukwekkende rotsformaties, die echter door een opkomende mist wat aan het zicht werden onttrokken. |
| Even later liep het pad door een galerij in de rotswand. Vanaf hier begon ook de onvermijdelijke klim uit het dal naar de ‘Valcella Valbona’. Het bord met de gegevens over deze klim waarschuwde me: 9,5 km klimmen met stukken van 12% erin. Net op dat moment werd ik bijgehaald door een andere eenzame biker, die Enrico uit Padova bleek te zijn, die enkel Italiaans sprak. Nu bleek dat mijn spoedcursus Italiaans toch wat betekende, want we konden een ‘conversatie’ voeren. Samen reden we de klim, meestal naast elkaar, maar soms, bij de lastige stukken, ook netjes achter elkaar. |
|
|
|
Nadat we ook nog via enkele korte, maar erg technische klimmetjes over de Malgo di Campoluzzo waren gereden kwamen we in de uitgestrekte grasvlakte van de pas Costa d’Agra terecht (1810m), het hoogste punt van het volledige traject van de 100 km dei Forti. Hierna ging het weer met een flinke vaart via een kronkelende grindweg en enkele singletracks door de bossen naar beneden. |
| We naderden het einde van het traject dat ik wilde rijden, en toen ik dat tijdens een blik op de kaart liet weten aan Enrico, reageerde hij met een woordenvloed in het Italiaans. Uiteindelijk snapte ik wat ie wilde zeggen: ik wilde via de weg ‘over’ de berg rijden, hij kende een pad ‘rond’ de berg, dat mij veel sneller (ondanks enkele extra kilometers) terug bij de auto zou brengen. En dat pad was bovendien ‘veel mooier’. Ik reed met hem mee, en had er geen spijt van: we reden nog een prachtig stukje, waardoor ik uiteindelijk slechts 3 km bergop over de weg hoefde te fietsen om terug op de parking te komen waar de auto stond. |
|
Deze laatste lus is zonder twijfel de mooiste van de drie qua landschap. De hellingen en afdalingen zijn lang maar niet echt steil, zodat er meestal ‘vlot’ kan gefietst worden. De technische stukken zijn mits wat MTB ervaring toch nog ‘fietsbaar’.
Deze 100 km dei Forti is een echte aanrader. Voor wie in de streek op vakantie is, doen !
